Dette er preika frå den digitale gudstenesta i Volda kyrkje påskedag 4. april 2021.
Av Per Kristian Hovden Sætre, sokneprest i Hornindal, Austefjord og Storfjorden
Då sabbaten var til ende og det tok til å lysna første dagen i veka, kom Maria Magdalena og den andre Maria for å sjå til grava. Då kom det brått eit kraftig jordskjelv, for ein Herrens engel steig ned frå himmelen, gjekk fram til grava, rulla steinen ifrå og sette seg på han. Han var som eit lyn å sjå til, og kleda hans var kvite som snø. Vaktmennene skalv av redsle for han og vart liggjande som døde. Men engelen tala til kvinnene og sa: «Ver ikkje redde! Eg veit at de leitar etter Jesus, den krossfeste. Han er ikkje her; han er stått opp, som han sa. Kom og sjå staden der han låg! Skund dykk av stad og sei til læresveinane hans: ‘Han er stått opp frå dei døde, og no går han føre dykk til Galilea; der skal de få sjå han.’ – No har eg sagt det til dykk.» Då skunda dei seg bort frå grava, redde, men jublande glade; og dei sprang av stad for å fortelja det til læresveinane. Og sjå, Jesus kom imot dei og sa: «Ver helsa!» Då gjekk dei fram, tok om føtene hans og tilbad han. Og Jesus sa til dei: «Ver ikkje redde! Gå og sei til brørne mine at dei skal fara til Galilea. Der skal dei få sjå meg.»
Matteus 28,1-10
Det var ingen som såg Jesus stå opp. Det var ingen som forventa det heller. Maria Magdalena og den andre Maria var på veg til grava. Dei var sikre på at forteljinga om Jesus var over. Men så finn dei grava tom. Ingenting av det dei hadde tenkt stemde lenger. Og forvirra går dei ut i dagen utanfor. Framleis er Jesus oppstode eit mysterium, men det er dette mysteriet som skaper den kristne trua, kyrkja og som gjev håp for verda.
Når me skal nærme oss dette mysteriet, tenkjer eg ofte at me er heldige her oppe under iskanten, som får lov å feire påske akkurat i det våren bryt fram og ljoset og livet går i nærkamp med vinter og frost. Det er som om heile naturen hjelper til med å forkynne påskeevangeliet. Det er nesten slik at ein stakkars predikant ikkje treng seie noko, og berre peike ut gjennom vindauget – men berre nesten.
I alt det vakre rundt oss ser me Guds tankar for oss. «Det verte ljos!» er Guds fyrste ord i Bibelen. På Guds bod byrjar livet yre fram, og mørkret og kulden må vike plass for ei jord der alt levande kan bu. Når me kjenner vårsola i andletet, ser dei grøne spirane som kjempar seg fram gjennom årsgammalt lauv og høyrer dei same småfuglane som har trippa taust rundt på fuglebrettet heile vinteren byrjar syngje borti skogkanten, då kan me fort kjenne at no er ting på stell att. Slik Gud i sin kjærleik tenkte det.
Så veit me at det ikkje alltid er slik. Brått kjem det kalde vindar ned frå Nordpolen, gjev kuling inn fjorden og tungt snøfall i april som slår ned blomane som veks fram. Slike dagar minner oss om at livet ikkje er utan motstand. Menneske gjer vonde ting mot kvarandre som hindrar det i å falde seg ut. Sjukdom og katastrofar som me ikkje rår med råkar blindt. Siste året har menneske over heile verda kjempa med eit virus som har truga oss og avgrensa kvardagen vår. Me har ei felles erfaring av kor brått motkreftene kan ramme, og kor lite me har å stille opp med.
Ein kan verte sliten av slikt. Ein kan verte sint. Det veks fram ein livstrøytt pessimisme som ikkje trur at noko kan verte bra. At ikkje noko hjelper. For ein lærer jo av erfaringa. Ein høyrer tonen når ein set seg i solveggen og tek av jakka og nokon kremtar og seier at det er no ikkje fullt så varmt enno. Det kjem ei snørid til. Same tonen høyrer drøymarar som kjempar for noko godt. Det er alltid nokon som sukkar og seier at det ikkje nyttar. Langfredagen er dagen då alle pessimistar får rett. Jesus forkynte godt nytt for dei fattige. Han snakka om eit Guds rike der borna var størst, der dei låge skulle lyftast opp og dei svoltne skulle mettast. Det kunne naturlegvis ikkje vare. Evangelia fortel om korleis Jesus fekk motstand. Korleis han vart sviken. Alt det mørke i menneskesinnet viser seg når Jesu motstandarar til sist samlar seg og får teke livet av han. Og den trøytte pessimismen seier: Kva var det eg sa?
Men så kjem den umogelege påskedagen. Dei to Mariaene finn ei tom grav. Engelen fortel at Jesus har stått opp. Og den utenkjelege tanken melder seg: Kva om livet er sterkast likevel? Kva om den Gud som skapte våren og fuglesongen var der likevel, i langfredagens mørke, og reiste Jesus oppatt? Kva om alle våre tunge erfaringar ikkje er heile sanninga? Dei spørsmåla vert starten på den kristne trua. Jesus stod opp og gav eit håp om at det finst noko godt utanfor erfaringa vår av tap og nederlag. Livskrefter som når lenger og djupare enn det me greier å tenkje og seie.
Så er det likevel ikkje slik at alt vert bra. Alle som har opplevd ein ekte vestlandsvår veit at det svingar fram og attende mange gonger. Men det er ein stor skilnad på frosten som set seg midtvinters og snøridene på våren. Dei gamle hadde ein eigen merkedag uti slutten på februar der dei såg føre seg at Sankt Peter kasta varme steinar i vatnet, slik at isen byrja tine nedanfrå. Det er det som skjer på påskedag. Telen i verda går. Frå no av veit me at snøen tinar frå båe sider. Det gjev håp. Det gjev frimod til å tru at det gode er mogeleg. Det gjev styrke til å leve slik Jesus lærte oss. For Gud er her hjå oss med livets krefter.
Difor seier me, både når me døyper borna våre og når me legg våre kjære i grava:
Lova vere Gud, vår Herre Jesu Kristi far, som i si store miskunn har atterfødd oss til ei levande von ved Jesu Kristi oppstode frå dei døde (1 Peter 1,3).